ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، آشیانگردی راه حلی مناسب در راستای تاب آوری گردشگری ایران است.
قضیه چیست؟
برای همه کسانی که اهل گردشگری هستند و به این نوع تفریح علاقه دارند، انتخاب یک مقصد مناسب با صرف هزینه کم همواره مورد توجه قرار داشته است، اما کمتر کسی به این فکر می کند که محل زیستن نیز می تواند بهترین مقصد گردشگری باشد.
آشیانگردی یا staycation شیوه جدیدی از نوع گردشگری است که تقریبا سروکله آن در همه جایی جهان پیدا شده و درحال توسعه است؛ براساس این شیوه محل زندگی افراد از آپارتمان شخصی گرفته تا منزل روستایی، محل کار شخصی و حتی هتل و مسافرخانه نزدیک خانه شما می تواند به بهترین و زیباترین مکان گردشگری تبدیل شود.
این شیوه گردشگری مخصوصا از ابتدای شیوع و همه گیری ویروس کرونا در جهان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و شرایطی را فراهم کرد تا افراد در قرنطینه و حتی کسانی امکان تردد و عزیمت کردن از شهری به شهر دیگر را ندارند، نیز بتوانند از آشیانگردی به نحو مطلوب بهره مند شوند.
فعال شدن گردش اقتصادی در حوزه کارآفرینی و گردشگری و همچنین احیای امکانات و فرصت های مغفول مانده در این حوزه از فواید دیگر آشیانگردی است.
برای اینکه بدانیم این شیوه گردشگری دقیقا چیست و برای اجرای آن باید چه سازوکارهایی را در نظر گرفت، به سراغ یکی از نخبگان و پژوهشگران کارآفرینی در استان قزوین رفتیم؛ مرضیه بختیاری مدرس، پژوهشگر و کارشناس مباحث کارآفرینی به سوالات چنین پاسخ داد:
در مورد آشیانگردی یا staycation توضیح دهید که دقیقا چیست؟
«Staycation» برگرفته از دو واژه stay و cation در زبان انگلیسی است که در فارسی معادل «اقامت» و «تعطیلات» ترجمه می شود؛ واقعیت این است هنوز واژه ای رسمی از سوی فرهنگستان زبان فارسی برای این مفهوم مشخص نشد و چندی پیش من با مشارکت خانم سکینه مفخمی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته گردشگری در حال انجام پژوهشی در این حوزه هستیم که امیدوارم این پژوهش بتواند بینش های جدید و ارزشمندی برای صنعت گردشگری ایجاد کند.
از آنجا که نیاز داشتیم واژه ای معادل برای این مفهوم پیدا کنیم، از نظر خبرگان و اساتید این حوزه بهره مند شدیم؛ بنابراین با کمک غلامحسین حسینی نیا، رئیس دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران بیش از ۲ سال است که گروهی متشکل از مدیران و سرآمد های حوزه مدیریت، کارآفرینی و کسب و کار گرد هم آمده اند.
مفاهیمی همچون گردشگری بومی، گردشگری محلی، نزدیک گردی، گردشگری نزدیک، مسافرت یک روزه داخلی، میهن گردی، پیراگردی، گردشگری داخلی، سفرنمایی، خانه مانی، حوالی گردی و زادگاه گردی پیشنهاد گردید که بنا به نظر ارزشمند پروفسور نظام الدین فقیه و تایید غالب فرهیختگان و پژوهشگران این حوزه واژه آشیانگردی را معادل واژه Staycation در نظر گرفته شد.
آشیانگردی اولین بار در سال ۲۰۰۳ توسط تری مسی به کار برده شد و تعاریف و نام های مختلفی برای آن موجود است؛ از جمله تعریف یساویچ در سال ۲۰۱۰ که آن را سفری حداقل با یک اقامت تفریحی شبانه در شعاع ۵۰ مایلی خانه معرفی نمود و البته محل زندگی فرد را نیز شامل می شود.
در واقع هدف این نوع گردشگری آشنایی با محیط و فرهنگ پیرامون یک فرد در طول تعطیلات با استفاده از جاذبه های گردشگری موجود در محیط زندگی و فعالیت های روزمره وی به فعالیت های آرامش بخش و تفریحی است.
این نوع گردشگری یک مفهوم نسبتاً ناشناخته است و کمتر در تحقیقات و مقالات دانشگاهی دیده شده که میتوان گفت هنوز وارد ادبیات داخلی کشورمان نشده است.
چرا این مفهوم در ایران مورد غفلت قرار گرفته است؟
این مفهوم در دنیا نسبتا جدید است و شاید با شیوع کرونا و محدودیت های تردد و معاشرت، توجه به آن بیشتر شد. هر چند اولین مستند خارجی در این حوزه مربوط به حدود ۲۰ سال پیش است؛ اما می توان گفت با وجود اینکه این سبک گردشگری مزایای بسیاری به لحاظ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی صرفه زمانی که دارد، هنوز به عنوان یک راهکار و استراتژی در صنعت گردشگری مطرح نشده است.
امید است در آینده نزدیک با توجه به اکوسیستم و موقعیت منطقه ای که در کشور و در استان قزوین وجود دارد، برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های مناسبی در این زمینه صورت گیرد.
این مدل گردشگری و تفریحی چه فوایدی دارد؟
مزیت این مدل گردشگری؛ تفریح و تجدید قوا با صرف زمان و هزینه اندک و با کیفیت مطلوب و آرامش خاطر برای شهروندان و یا به عبارت بهتر برای مشتریان است. از طرفی این مدل گردشگری با افزایش میزان تقاضا موجب توسعه و رونق صنعت گردشگری و کسب و کارهای وابسته به این صنعت شده و در نهایت اقتصاد گردشگری را پویا می کند.
کدام یک از کشورها در مدل آشیانگردی پیشرو هستند؟
کشورهایی مانند فرانسه، اسلوونی، سنگاپور، هنگ کنک، هندوستان و چین فعالیت هایی در راستای توسعه آشیانگردی داشته اند؛ به عنوان مثال دولت فرانسه در شهر پاریس روزهای یکشنبه هتل های لاکچری خود را به صورت نیم بها در اختیار افراد بومی قرار می دهد یا دولت اسلوونی با مشاوره کارشناسان و دانشمندان، کوپن های اقامتگاهی را معرفی کرد که براساس آن هر شهروند یک کوپن به ارزش ۲۰۰ یورو دریافت کرد و از طریق این طرح، دولت ۳۵۰ میلیون یورو برای آشیان گردی به ساکنان یارانه پرداخت کرد. نتایج اولیه مثبت اعلام شده است. در هفته اول تقریباً ۱۵ درصد از کوپن ها استفاده شد.
نمایندگان صنعت گردشگری اسلوونی از این استراتژی راضی هستند، چرا که در شرایط بحران کرونا پیش بینی می شد این صنعت با ۷۰ درصد افت یا ضرر در سال ۲۰۲۰ مواجه شود که با کاربرد این استراتژی این رقم به ۴۰ درصد رسید.
نمونه دیگر، کشور سنگاپور است. مردم سنگاپور به شدت به تفریح و مسافرت علاقمندند در شرایط حال حاضر با توجه به بحران کرونا و بسته شدن مرزهای بین المللی، مردم برای برآوردن نیاز خود به تفریح و گردش این سبک را تجربه کردند؛ در این طرح دولت و جامعه محلی با مشارکت هم موجب رونق و بازگشایی ۶۵ تا ۷۰درصد هتل ها شدند. به علاوه در راستای این طرح ، فعالیت های گوناگونی مانند رستوران، کلاس یوگا، برنامه های پیوند خانوادگی، شنا، کلاس های آشپزی، آبگرم از جانب هتل ها برای خانواده ها فراهم گردید.
در هنگ کنگ نیز دولت با کمک بخش خصوصی بازار تبلیغاتی خود را با ساخت چند فیلم جذاب، آهنگ های محبوب و با محوریت شهر و جاذبه های دیدنی و معرفی رستوران ها و سرآشپزها توانست انگیزه گردش های محلی و آشیانگردی را ایجاد کند. برای تشویق مردم به گردش محلی، بسته های تخفیف و حمایت های مالی و ارائه کارت های اقامت در نظر گرفته شد.
سیاست گذاران هندی، ابزارگردشگری مذهبی و دینی را مد قرار داده اند. این راهبرد ریشه در فرهنگ غالب این کشور و تنوع ادیان و مذاهب، مکان ها و مراسم و فعالیت های مرتبط مانند دوره ها، کلاس ها و مدارس آموزش علوم مذهبی از جمله یوگا و درمان های جسمی و روحی مانند آیورودا داشته است. در این کشور سرمایه فرهنگی به عنوان بازاری برای نجات کسب وکارهای محلی مورد توجه قرار دارد.
چین نیز در جزیره ماکائو برای مقابله با رکود ناشی از کووید۱۹، کارزار تبلیغاتی وسیع مشتریان محلی را هدف قرار داده و تبلیغات محلی با محوریت دو نوع گردشگری نوپا، «تعطیلات و غذا» و تجربه «غذا و نوشیدنی» که البته بیشتر بر اقامت در هتل های محل زندگی افراد تمرکز دارد را در دستور کار قرار داد.
تاثیر آشیانگردی بر رونق صنعت گردشگری و توسعه کسب و کارهای وابسته به این صنعت چیست و بسترهای لازم برای اجرای این مدل گردشگری کدام است؟
لازمه دستیابی به این مزیت در گام اول برنامه ریزی و سیاستگذاری است. به لحاظ تامین سرمایه مشارکت بخش خصوصی و بخش دولتی و تامین مالی جمعی لازمه تحقق این مهم است. براساس مقاله آشیانگردی راه حلی مناسب در راستای تاب آوری گردشگری ایران است باید بدانید که علاوه بر آن شناسایی اکوسیستم و جاذبه های شهری، ایجاد امکانات تفریحی و رفاهی با الگوبرداری از کشورهای توسعه یافته می تواند به تحقق این سبک نوین در گردشگری کمک کند.
