سانتورینی با دریایی که از یک کاسه ای آتشفشانی تشکیل شده، ساحلی با شن های سیاه و غروب های آفتاب قرمز رنگ رویایی ابتدایی از جزیره ای شگفت انگیز بود، اما زیبایی های آن یک راز تاریک را پنهان کرده اند. گیانیس بلونیاس (Giannis Bellonias) در لبه پرتگاهی سنگی دردهکده آیمروویلی (Imerovigli) ایستاده بود؛ یک روستا که در مجاورت یک کاسه آتشفشانی سرگیجه آور ساخته شده و از یک چشم انداز بد نام با نام ایوان اژه برخوردار هست. با ما در راهنمای سفر به جزیره سانتورینی همراه شوید تا شما را با شماری از دیدنی های مشهور جزیره سانتورینی آشنا کنیم.
رویایی از منطقه ای دیدنی و هیجان آور
یکی از مردم محلی سانتورینی براساس راهنمای سفر به جزیره سانتورینی به من گفت: آنجا، درست در آنجا به آتشفشان نگاه کن و به چیزی اشاره کرد که در واقع دو جزیره کوچک سیاه و گدازه ای شکل بودند که از فعالیت های آتشفشانی ساخته شده و اخیرا، به عنوان قسمت هایی از زمینهای حوضه دریای مدیترانه شرقی شکل گرفته اند. آنان سوخته قدیمی (Palea Kameni) و سوخته جدید (Nea Kameni) نامیده می شوند. سانتورینی که با خانه های سفید و آبی و مسیرهای سنگ فرش شده با سنگ مرمر سفید در میان صخره ها خودنمایی می کند، رویایی ابتدایی از جزیره ای یونانی و یک مکان شگفت انگیز در بروشورهای مسافرتی و پست های اینستاگرمی است. اما براساس راهنمای سفر به جزیره سانتورینی، در زیر چهره درخشانش یک راز تاریک وجود دارد.
سانتورینی کوچک بوده و در جنوب دریای اژه واقع شده است. این جزیره در نزدیکی گروهی مدور از پنچ جزیره سیکلاد قرار گرفته که خود از جزیره اصلی ترا (Thera) و در پیرامون آن تراسیا (Therasia) و آسپرونیسی (Aspronisi) و دو جزیره گدازه ای دیگر تشکیل شد. براساس راهنمای سفر به جزیره سانتورینی باید بدانید که تمامی این پنج جزیره با یک کاسه آتشفشانی عظیم الجثه که در زیر آبها قرار دارد، احاطه شده اند. کاسه آتشفشانی یک پدیده آتشفشانی دیگ مانند است که معمولا پس از فوران های آتشفشانی و بر اثر فرو ریختن زمین های اطراف آتشفشان شکل می گیرد. اما در عصر برنز یعنی تقریبا ۵۰۰۰ سال قبل، سانتورینی یک زمین وسیع آتشفشانی مستقل بود که استرانگهل (Stronghyle) نامیده میشد و نقشی حیاتی را در شکل گیری تاریخ ایفا کرد.
در همین زمان، یک تمدن در نزدیکی جزیره کرت (Crete) شروع به گسترش کرد. ساکنان آن مینوسی ها (Minoans) بودند که به دلیل پادشاه اسطوره ایشان، مینوس اینگونه نام گرفته بودند. آنها مردمانی مرموز و تحصیل کرده، جنگجو و در عین حال بازرگان، هنرمند و دریانورد بودند. تبار مینوس ها موضوع مناظره های داغ بوده و برخی اعتقاد دارند که آنها مهاجرانی از دلتای نیل مصر هستند. در حالیکه دیگران می گویند که آنها از فلسطین قدیم، سوریه یا شمال بین النهرین اعلام ورود کردند.
تحقیقات نشان می دهند که تمدن مینوس ها یک توسعه محلی بود که از کشاورزان اولیه ای که در یونان و جنوب غرب آناتولی زندگی می کردند، سرچشمه می گیرد. شکی نیست که بین سالهای ۲۶۰۰ و ۱۱۰۰ قبل از میلاد مسیح یک تمدن بسیار پیشرفته و سطح بالا در آنجا رونق داشت که مطالعه درباره آن می تواند از جذابیت های سفر به سانتورینی باشد. جست و جو بخصوص در کنوسوس باقی مانده های یک کاخ مخصوص، جواهرات طلایی و نوعی نقاشی روی گچ زیبایی را از زیر خاک بیرون آورد. در طی قرنها، امپراطوری مینوس در سراسر جزیره رودس، قسمتهایی از ساحل ترکی و شاید مکانهای دورتری مثل مصر و سوریه توسعه یافت. استرانگهل (سانتورینی کنونی) برای مینوس ها بدلیل موقعیت ممتاز خود که در مسیر تجارت بین قبرس و مینوس کرت بود، یک پایگاه مرزی خیلی مهم بشمار می رفت.
پاراسکوی نومیکو، استاد یار رشته زمین شناسی دریایی و جغرافیای طبیعی در دانشگاه گفت: در حفریات آکروتری (Akrotiri) خانه های سه طبقه، کاخ های وسیع و پیچیده، اولین جاده های سنگ فرش شده اروپایی و سیستم مخصوص آب و فاضلاب تماشایی پیدا شدند. شگفت انگیزتر از همه، اولین سیستم نوشتار اروپایی بود که در میان دیدنی های مشهور جزیره سانتورینی و در مواجهه با سنگ های عصر برنز، کاخ های کرت در محله باستانی کنوسوس و شهر مالیا پیدا شد. در اینجا بود که مینوسی ها برای اولین بار کلمات نوشتنیشان را ابتدا در فرم خط هیروگلیف کرتی و بعد با خط لینیر ای حکاکی کردند.
به تدریج مینوسی ها خط هیروگلیف کرتی را به خط متعارف تر لینیر ای تغییر شکل دادند که سکان زبان شناسی را تا سال ۱۴۵۰ قبل از میلاد بدست گرفت. خط لینیر ای دارای شماره های مختلف، ۲۰۰ علامت و همچنین بیش از ۷۰ نشانه هجا بوده و بیشتر شبیه به زبان هایی است که امروزه می شناسیم. به راستی که خالق نخستین خط نوشته های اروپایی، به عنوان اولین تمدن با سواد و پیشرفته در قاره مورد ستایش قرار گرفته و دستاوردهای فکری آنها از طریق شیوه زندگی بی پروایشان، جشن گرفتن لذت زندگی حتی در مراسم تشییع جنازه، بازی کردن با گاوها به جای کشتنشان و زندگی کردن در هارمونی سعاتمندی با طبیعت جلو افتاد و این طبیعت بود که بالاخره تصمیم گرفت تا آنها را از بین ببرد.
بین سالهای ۱۶۲۷ و ۱۶۰۰ قبل از میلاد مسیح، فوران آتشفشانی عصر برنز که شاید بزرگترین فوران آتشفشانی بود که در ۱۰۰۰۰ سال گذشته در استراگنهل شکل گرفت، به وقوع پیوست. نومیکو می گوید: قبل از فوران، کاسه آتشفشانی امروزی وجود نداشت. در عوض، کاسه آتشفشانی کوچکتری که از یک فوران قدیمی تر ایجاد شده بود، وجود داشت که یک تالاب را در شمال شکل داده بود. در طی فوران آتشفشانی، جریان های غول آسایی با ضخامت ۶۰ متر از مواد مذاب درون دریا افتادند و منجر به یک سونامی با ۹ متر ارتفاع شدند که در سواحل کرت در هم شکست. این امواج ممکن است به غرب ترکیه و حتی اسرائیل هم رسیده باشند. هنگامیکه این فاجعه عظیم به پایان رسید، کاسه آتشفشانی جدید شروع به شکل گیری کرد.
برای مینوس ها این حادثه آغاز یک پایان بود. تخریب آتشفشانی تلفات زیادی به قایق های تجاریشان وارد کرد و مقدار عظیم کربن دی اکسید آزاد شده در هوا، تعادل آب و هوا را مختل و کشاورزی مینوس ها را نابود کرد. همه این اتفاقات به تدریج میسنی ها (Mycenaeans) را قادر ساخت تا شانس خود را برای پایان دادن به استقلال مینوس ها امتحان کنند. اما چیزی که نومیکو را وحشت زده کرد، این بود که برخلاف شهر باستانی رومی یعنی پمپئی (Pompeii) که در اثر فعال شدن کوه وزوو (Vesuvius) در سال ۷۹ بعد از میلاد به زیر ۶ متر خاکستر و مواد آتشفشانی مدفون شد، هیچکس در سانتورینی پیدا نشد. او می گوید: براساس همه شواهد، به مردم سانتوری به خوبی هشدار داده شده بود و آنها فرار کرده بودند.
تا امروز هیچکس نمی داند که آنها کجا رفتند اما اگر سانتورینی اولین تمدن بزرگ اروپا را نابود کرد، زبانشان را از بین نبرد. هنگامیکه میسنی های جنگجو به سراسر امپراطوری قدیم مینوس ها حکومت کردند، آنها خط لینیر ای را با نسخه تکامل یافته خودشان لینیر بی (Linear B) جایگزین کردند، یعنی اولین سیستم تایید شده نوشتار یونانی ها که سرانجام به زبان یونان باستان هدایت شد و دموکراسی، استدلال های علمی، تئاتر و فلسفه را در سراسر جهان گسترش داد. بیش از ۳۵۰۰ سال بعد از آن آشفتگی، بیلونیاس صاحب مغرور یکی از سکونتگاه های غاری و سنتی دامنه کوه سانتورینی شد که بطور مستقیم درون کاسه آتشفشانی ایجاد شده است.
او با یک لبخند گفت: این سکونتگاه دارای خانه هایی با بهترین تهویه مطبوع هستند. در زمستان آتشفشان برایتان گرما می فرستند و در تابستان خنکتان می کند. بیلونیاس گردآورنده آثار هنری و صاحب یک بنیاد فرهنگی با کتابخانه ای متشکل از ۳۵۰۰۰ کتاب است. او تا کنون بیش از ۶۰ سال در این جزیره زندگی کرد. او به من گفت: این قضیه ممکن است شما را شگفت زده کند! اما چیزی که در ذهن من ماندگار شد، همان رایحه بود. در زمان بچگی هر بار که ما از آتن به دیدنی های مشهور جزیره سانتورینی می آمدیم، در سپیده دم از پیرئاس (Piraeus) می رسیدیم. در هنگام اسب سواری من در معرض بوی مدفوع اسب هایی قرار می گرفتم که محلی ها و توریست ها را تا بالای آیمروویلی حمل می کردند.
او افزود: هنوز هم می توانید آن بو را استشمام کنید، اگر راحتی ماشین خود را کنار بگذارید. مستقیما که به دنبال جزایر آتشفشانی پیش روید، از آنجایی که خورشید آماده غروب کردن شده، در پشت آن جزایر رنگ های آتشین امتداد یافته اند و از رنگ قرمز تیره تا فرا بنفش با یکدیگر آمیخته شده اند. من هرگز نتوانستم این رنگ ها را در قالب کلمات توصیف کنم و فکر نمی کنم کسی که تا بحال در این جزیره زندگی کرده، توانسته باشد این کار را بکند. این رنگ ها شاید قرمز پر رنگ، صورتی، نارنجی، قرمز، بنفش باشند، اما نمیتوان این غروب آفتاب را در قالب کلمات بیان کرد. سانتورینی برای من یک احساس شدید درونی را ایجاد می کند.
