شهرستان پاکدشت در جنوب شرقی تهران و در مسیر محور بزرگ امام رضا (ع) قرار دارد. پاکدشت که از دو بخش مرکزی و شریف آباد تشکیل شده، از شمال به رشته کوه های البرز و دماوند، از غرب به تهران و ری، از جنوب به بخش مرکزی ورامین و قرچک و از شرق استان همدان و گرمسار محدود می شود. طبق اظهارات پژوهشگران، بسیاری از روستاهای شهرستان پاکدشت نامهایی باستانی دارند و به همین دلیل، شهرستان پاکدشت از نظر باستان شناسی دارای اهمیت ویژه ای است. با ما در راهنمای سفر به پاکدشت همراه شوید تا شما را با شماری از معروف ترین جاذبه های دیدنی پاکدشت آشنا کنیم.
آشنایی
اگر شما به گل و گیاه علاقمند هستید، فرصت سفر به پاکدشت را هرگز از دست ندهید. مردمان پاکدشت با بهره گیری از نعمت های خدادادی نظیر آب رودخانه جاجرود، اقلیم مناسب و خاک حاصلخیز پرورش گل و گیاه را به عنوان یک شغل اصلی انتخاب کرده و امروزه، نقش عمده ای را در بازارهای گل و گیاه داخل و حتی خارج از کشور دارند. میتوان چنان تعبیر کرد که طروات گلهای زیبا با اکوسیستم پر رمز و راز کویر در هم آمیخته و پاکدشت را به شهری تبدیل کرده است که گلهای زیبایش زینت بخش خاطرات شیرین بسیاری از ما هستند. پیشنهاد راهنمای سفر به پاکدشت این است که در یک روز تعطیل پایان هفته و با ۳۰ دقیقه رانندگی از طریق جاده امام رضا (ع)، به ۱۵ کیلومتری تهران رفته و از باغهای گل و گلخانه های سنتی، نیمه سنتی و مدرن پاکدشت دیداری داشته باشید.
براساس راهنمای سفر به پاکدشت باید بدانید که مسافران جاده امام رضا (ع) هم می توانند بر سر راه خود، سری به این باغهای باطراوت بزنند. به شما اطمینان می دهیم که با دست پر از پاکدشت باز خواهید گشت. وجود بیش از ۵۰ اثر تاریخی و مکان گردشگری که تاکنون ۳۰ اثر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، باغات و گلخانه های متعدد پرورش گل و گیاه، روستاهای هدف گردشگری و میراث معنوی عشایر، این شهرستان را دارای چشم اندازی خوب در عرصه گردشگری کرده اند.
دیدنی های منطقه
روستای توچال
از جاده امام رضا (ع) که به سمت شمال می رویم، به روستای توچال می رسیم. این روستای زیبا دارای آب و هوای خنک و مناسبی برای گردش های یک روزه یا حتی ساعتی است. اقلیم این روستا کوهپایه ای بوده و دارای عشایر است. میوه های دانه ریز از جمله انار و انجیر از محصولات روستا بوده و این مورد از معروف ترین جاذبه های دیدنی پاکدشت دارای شرایط مناسب برای صخره نوردی است.
آب انبار حیدرآباد و امامزاده محمد (ع)
در سفر به شهرستان پاکدشت بازدید از آب انبار حیدرآباد را هم جز برنامه های خود قرار دهید. این آب انبار در مرکز روستای حیدرآباد واقع شده و در گذشته ای نه چندان دور، از رونق و آبادانی ویژه ای برخوردار بود. قدمت بنای این امامزاده معاصر است، ولی براساس شواهد تاریخی، بنای اولیه مربوط به دوره قاجار بوده که در اثر نوسازی از بین رفته است. این مورد از معروف ترین جاذبه های دیدنی پاکدشت در فاصله ۳ کیلومتری حصار امیر و غرب روستای ده امام واقع شده و دارای دو مناره رفیع و گنبد طلایی رنگ است.
امامزاده عون (ع)
این بنا در فاصله ۱۰۰۰ متری شمال شرق روستای آفرین واقع شده و شامل ایوان اصلی، دو ایوان اصلی، دو ایوان کوچک در کنار ایوان اصلی و فضای گنبددار مقبره است. بنا از داخل مدور و از بیرون به صورت مربع بوده و با توجه به سبک معماری و ساختار، میتوان آن را مربوط به دوره قاجار دانست. در نمای خارجی و داخلی آن طی سالهای اخیر تغییراتی داده شده و این اثر در تاریخ ۱/۷/۱۳۸۲ و با شماره ۱۰۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
امامزاده سید جلیل (ع)
برای گردشگرانی که به معماری بناها اهمیت می دهند، بازدید از این بنا بدلیل وجود ساختار گنبدی بسیار جالب است. برای رسیدن به این امامزاده، باید به جنوب روستای فیلستان بروید تا از این بنا که متعلق به دوران صفویه است، بازدید کنید. این اثر در تاریخ ۱/۷/۱۳۸۲ با شماره ۱۰۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
زندگی عشایری در پاکدشت
عشایر مستقر در پاکدشت به ۴ طایفه اصلی تقسیم می شوند:
۱) عشایر قجر یا قاجار
۲) عشایر عرب
۳) عشایر کرد
۴) عشایر لر
طوایف و اقوام مختلف این منطقه هر چند که دارای فرهنگ، زبان و اعتقادات خاص خود هستند، اما با ترکیبی واحد زندگی می کنند. در واقع نیاز آنان را وادار به این کار کرده که زبان واحدی داشته باشند و گاه چنان در هم آمیخته اند که تفکیکشان دشوار است. زبان رسمی فارسی هست، هر چند به زبان و لهجه های متفاوتی سخن می گویند.
یخچال یبرداغلان و پل قدیمی جیتو
این یخچال در دوران قاجار توسط خانومی به نام گلین و به نیت خیر ساخته شد. حوضچه در زمستان پر می شد و سپس یخ های آن را قطعه قطعه کرده و داخل مخروطه افکن زمین می ریختند که انتهای آن چاهی بود و روی آن را با علف های تر پر می کردند. به این ترتیب، آب ذوب شده تا تیر باقی می ماند و یخ از طریق ساختمان جلوی آن به مردم عرضه می شد. این اثر در تاریخ ۲/۱۲/۱۳۷۶ با شماره ۱۹۶۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. پل قدیمی جیتو که از پل های دوران قاجار است، به سفارش یک خانم ساخته شده تا زائرانی که قصد رفتن به خانه خدا را داشتند، بتوانند به راحتی از آن عبور کنند. این پل در موقعیتی استراتژیک و در جنوب روستای جیتو واقع شده و در تاریخ ۱/۷/۱۳۸۲ با شماره ۱۰۳۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تپه و قلعه ترپاق و تپه و قلعه محمودآباد
این تپه قلعه که به فاصله یک متری از جنوب غربی دهستان فیلستان واقع شده، با ۲۰ هزار متر مربع مساحت در شمار تپه های بزرگ استان تهران قرار دارد. از لحاظ تاریخی می توانید با توجه به آثار سفالینه و موادی که در آن یافت شدند، به قدمت تپه پی ببرید. این اثر در تاریخ ۱/۷/۱۳۸۲ با شماره ۱۰۳۳۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. محوطه باستانی تپه و قلعه محمودآباد در فاصله ۲ کیلومتری جنوب غربی دهستان فیلستان واقع شده و براساس شواهد موجود، قطعات سفال و احجام فرهنگی بدست آمده از این تپه قلعه مربوط به اواخر هزاره اول قبل از میلاد و بعد از آن هستند. اگرچه تپه قلعه فوق آسیب فراوان انسانی و طبیعی را به خود دیده، ولی همچنان عظمت خود را حفظ کرده است.
عمارت ناصریه
عمارت ناصریه که به عمارت کاخ ناصرالدین میرزا معروف است، در دو طبقه و با پوششی شیروانی ساخته شد. این بنا در دوران گذشته به ناصرالدین میرزا یکی از فرزندان مظفرالدین شاه تعلق داشت و بدلیل قدمت تاریخی، بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. این بنا با شماره ۱۰۳۳۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
