نوروز هر ساله به زیبایی و شکوه هرچه تمام تر در جای جای این سرزمین آریایی برگزار می شود و گذر روزها و سالها آن را نه تنها کم رنگ نساخته، بلکه به شکوهش افزوده است.یکی از دیدنی های ویژه عید، سرای سعدالسلطنه قزوین هست. با ما در این مقاله خواندنی همراه باشید تا بدانید کاروانسرای سعدالسلطنه کجاست و پی به جزئیات معماری سرای سعدالسلطنه قزوین ببرید.
استان قزوین یکی از مناطق توسعه یافته ایران در باختر بوده که در ارتفاع ۱۲۷۸ متری از سطح دریا واقع شده است. ریشه قزوین متعلق به دوران ساسانیان است و به دستور شاپور رونق یافت. قزوین در زمان حکومت صفوی ۵۷ سال پایتخت ایران بوده و به همین دلیل، دارای اماکن و موزه های تاریخی بسیاری است. قزوین پایتخت زیبایی بوده و از جمله خوشنویسان معروف خط پارسی میتوان به میرعماد قزوینی اشاره کرد. در قزوین آثار کهن گوناگونی از جمله میمون قلعه، حمام قجر، آب انبار سردار، پیغمبریه، کاخ چهلستون، امامزاده حسین، خیابان سپه قرار دارند. قزوین بدلیل قرار گرفتن در گلوگاه ارتباطی استانهای شمالی و غربی کشور، دارا بودن چندین شهر صنعتی و نیز برخورداری از چندین دانشگاه از موقعیت خوبی برخوردار است.
قزوین شهری فارسی زبان بوده و زبان مادری اکثر اهالیش فارسی همراه با لهجه خاص قزوینی است. سوغات شهر قزوین پسته، باقلوا و شیرینی بوده و آب و هوایش در تابستان خنک و در زمستان سرد است. تأثیر توده باران زا و ارتفاعات موجب شده تا توزیع رطوبت هوا در شهر قزوین از شرایط مناسبی برخوردار باشد. از صنایع دستی این سرزمین میتوان در ابتدا به نقاشی و تذهیب، نم نم دوزی، گلابتون دوزی، فرش بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، گیوه دوزی، آینه سازی، قفل سازی، و منبت کاری اشاره نمود. همچنین، در موسیقی این شهر نوابغی همچون ابوالحسن اقبال آذر، عارف قزوینی و قمرالملوک وزیری را به دیار ایران زمین هدیه کرده است.
معماری سرای سعدالسلطنه قزوین به دستور سعدالسلطنه، حاکم وقت قاجار ساخته شد. ارزشمندترین قسمت بنا، چهار سوق آن بوده که از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و بر فرازش گنبد بزرگ کاشیکاری شده ای قرار دارد. چهار طرف گنبد را چهار نیم گنبد با رسمی بندی و نورگیر فراگرفته اند که فضا را بزرگتر نشان می دهند. در قسمت درب ورودی حجره های مرتب و مرمت شده و سنگفرش زیبایی که با زیبایی تمام این راه پر پیچ و خم را با شما همراهی می کنند، دیده می شوند. سردرها، طاق قوسی شکل و آجرنماهای چند صد ساله امروز با هنرمندی تمام برای بازدید مردم آماده شده و راهروهای اصلی پس از هر پیچ و خم به دری بزرگ منتهی می شوند که راه ورود به حیاط های متعدد و سرسبز و معروف هست.
سعدالسلطنه قزوین دارای محوطه تاریخی بسیار زیبایی بوده و دارای چندین حمام، سرا، تیمچه، شترخان، راسته، مسجد و چایخانه است. برخی می گویند چون مجموعه کاروانسرا در محل میدان چوگان دوران صفویه بنا شد، به آن سرای سعادت می گفتند. محمد باقرخان سعدالسلطنه، حاکم وقت شهر قزوین در اواخر دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار با توجه به مراودات اقتصادی فراوان ایران با کشور روسیه و کشور ترکیه دستور داد تا کاروانسرایی در زمینی به مساحت ۲ هکتار با حدود ۴۰۰ حجره در شهر قزوین بنا کنند و لقب خویش را بر روی آن نهاد. کاروانسرای سعدالسلطنه بعد از حدود دو سال و با همت دو معمار اصفهانی و دو معمار قزوینی در سال ۱۳۱۲ هجری قمری به بهره برداری رسید.
کاروانسرا تا قبل از جنگ جهانی اول مرکز تجارت و فعالیت بازرگانی شهر محسوب می شد. برخی از حجره های کاروانسرای سعدالسلطنه به صورت غرفه های تجاری مستقل اداره می شدند و برخی نیز به صورت انبار و قسمتی از کاروانسرا تبدیل به کارخانه آرد سلامت و کارخانه تولید کشمش شد. براساس مقاله کاروانسرای سعدالسلطنه کجاست باید بدانید که این اثر تاریخی ابتدا در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۱۶ با شماره ۱۰۲۱ در زیر مجموعه بازار قزوین ثبت و سپس در مورخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۸۹ به صورت مجزا به نام کاروانسرا ثبت شد. بعدها گرمابه سعدیه با شماره ۱۲۵۹۸ در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ از بنا جدا گردید.
امیدوارم شما با مطالعه مطلب کاروانسرای سعدالسلطنه کجاست، علاقمند شده باشید تا به قزوین سفر کرده و از این بنای زیبا دیدن کنید.
